Cú đỡ xe khách mất phanh trên đèo dưới góc nhìn khoa học

Xe khách đâm vào đuôi xe vận tải để giảm tốc độ khi bị mất phanh. Ảnh: Hoài Thanh.

Ngày 6/9, anh Phan Văn Bắc chạy xe vận chuyển chở nông sản từ Đà Lạt về TP. HCM nhận thấy ôtô khách phía sau có dấu hiệu mất phanh khi đổ đèo Bảo Lộc đã chạy lừ đừ lại để cho xe này đâm tham gia đuôi xe bản thân, dìu xuống 500 m dốc bình yên.

Theo các chuyên gia vật lý, toàn bộ quá trình này có thể được cắt nghĩa dưới góc độ của hiện tượng va chạm mềm, khi đó sau va chạm, nhị xe dính liền và có cùng tốc độ. Trong va chạm mềm, một phần động năng của xe khách đã chuyển thắng lợi làm biến dạng phần đầu xe khách và phần đuôi xe tải.

Theo định luật bảo toàn động lượng thì vận tốc của nhì xe sau va chạm v = (m_xkv_xk + m_xtv_xt)/(m_xk + m_xt), trong đó m_xk- m_xt và v_xk-v_xt là ký hiệu của trọng lượng và vận tốc xe khách - xe chuyển vận. Do tốc độ xe khách lớn hơn so với vận tốc xe chuyển vận, nên ngay sau khi va chạm, xe vận chuyển sẽ bị gia tốc bỗng ngột. Dễ nhận thấy nếu trọng lượng xe chuyển vận càng lớn thì gia tốc này càng bé bỏng. Trong trường phù hợp trọng lượng xe tải bé dại hơn hoặc tương đương với xe khách, xe vận tải sẽ bị gia tốc mạnh tại thời gian ngay sau va chạm dẫn đến mất ma sát với mặt trục đường và có thể văng khỏi dốc.

Chiếc xe vận chuyển có trọng lượng ước lượng khoảng 9 tấn với khối lượng hàng khoảng 15 tấn, còn xe khách 42 chỗ có tổng trọng lượng khoảng 13 tấn. Giả thử chiếc xe khách lao xuống dốc với tốc độ 70 km/h (19,4 m/s) còn xe chuyển vận có vận tốc khoảng 50 km/h (13,8 m/s) thì ngay sau va chạm nhì xe cùng xuống dốc với tốc độ 57 km/h (15,8 m/s) và xe vận chuyển chịu một gia tốc ngay lập tức khoảng 2m/s².

Với vận tốc và gia tốc lập tức tương tự, chuỗi hệ thống phanh của xe tải đủ khỏe để có thể dìu cả nhị xe xuống đèo bình an, cứu mạng hàng chục người trên xe.

Tất nhiên ví như chiếc xe chạy phía trước chỉ là một xe vận tải cỡ bé nhỏ hoặc siêu xe mái nhà có trọng lượng khoảng hai tấn, hậu quả sẽ rất thảm khốc khi lái xe điều khiển xe này để đỡ xe khách đang lao xuống. 

Khi đó, nhì xe sẽ cùng xuống dốc với tốc độ 67 km/h (18,6 m/s) và xe oto nhỏ phải chịu một gia tốc ngay thức thì khoảng 5m/s², khiến chiếc xe tiện lợi bị hất tung xuống vực. Bên cạnh, hệ thống phanh của xế hộp mái ấm cũng không chuẩn y chịu một tải trọng lớn gấp đa dạng lần trọng lượng thiết kế, dẫn đến mất phanh gấp rút, và cả hai xe có thể cùng chạm chán nạn.

Theo kiếm được xét của các lái xe và cộng đồng mạng, để dìu được xe khách xuống dốc an toàn, tài xế Phan Văn Bắc đã xử lý hầu hết hoàn hảo, liên minh giữa lựa chọn vận tốc tương đối đồng đều với xe khách tại thời điểm va chạm để giảm biến dạng cho xe khách và giảm gia tốc đột ngột xuống thấp nhất, cùng lúc dựa vào trọng lượng lớn hơn của xe tải để giảm dần vận tốc cho xe nhị xe trong gần 500 m còn lại.

Xem thêm: Ô tô buýt không người lái giúp hạn dè bỉu xe cá nhân ở Phần Lan

Thanh Tùng

Xem nhiều hơn: bơm hỏa tiễn